Godvèrdegodver verdwenen

Zojuist is, met stille trom, vertrokken: de Dirkswoudse beeldhouwer Cees van Dam (1960-2010). Een schok is door het dorp gegaan, en ook door beeldhouwend Nederland. Men zal zijn werk missen, en ook de persoon Cees van Dam.
Cees van Dam werd geboren als oudste zoon van Ineke van Dam. De vader  is helaas nooit bekend geworden. Ineke leidde een bestaan als morfiniste (‘Ik heb een zeer kalme jeugd gehad, mijn moeder vroeg mij nooit iets. Nooit! Zij was een heroïniste,’ aldus Cees). Na Cees kwamen er nog zijn broers en zuster Carin, Coos en Caesar, die allemaal bekenden van de politie zijn geworden.
Zo niet Cees! Hij ontworstelde zich van zijn achtergrond en ging op zijn achttiende jaar studeren aan de Rietveld Academie, te Amsterdam, en hij koos daar de afdeling: vrij beeldhouwen.
Pieter Monchius, leraar beeldhouwen: ‘Het was onmiddellijk al duidelijk met wat een ongelooflijk talent we te maken hadden. Hij stak boven alles uit. Om op zo’n jonge leeftijd al De puinhoop te kunnen produceren! Het deed ons echt versteld staan.’
Nadat hij, na slechts twee jaar Rietveld-onderwijs, cum laude afscheid nam van de school, trouwde hij met Anneke Klaver. Ze vestigden zich in Dirkswoud, aan de Noordervaart 126. Het huwelijk zou een kort bestaan leiden. Cees van Dam: ‘Anneke was gehoorgestoord. Ze kon niet tegen het geluid van het schrapen en slijpen van steen. Ik zeg tegen haar: dan moet je maar gaan. En ze ging.’
Het jaar erna werd Cees soms gezien, midden in de nacht, struikelend over zijn benen. Hij leed aan drankzucht. ‘Maar die heb ik getemd. Ik ben weer aan het werk gegaan. Hard aan het werk.’ Cees zocht nu zijn steenmateriaal bij de hunebedden, die rondom Dirkswoud staan.
De oude Dirkswoudse schrijver Fer de Graaf over Cees van Dam: ‘Hij leefde weer op tussen de hunebedden. Tussen de stenen waarmee hij mocht werken, die al millioenen jaren geleden waren achtergelaten. Een hoogtepunt was wel zijn serie De ijstijd, waarmee hij nationaal en internationaal doorbrak.’
Later geraakte Cees van Dam in diepe depressies. Zijn werken werden kleiner en kleiner. Er waren nog wel hoogtepunten (Het niets!), maar ze werden niet meer opgemerkt in de kunstwereld.
Lerares op Basisschool ‘De Oot’ te Dirkswoud, Maartje van der Naald, die Cees in de laatste jaren van zijn leven verzorgde: ‘Het was afgelopen met Cees. Hij beeldhouwde nog wel een beetje, maar je zag wel dat de geest eruit was. Het is goed dat hij gegaan is. Wat een verschrikkelijk leven kan een mens hebben. Als er complimenten over zijn werk kwamen, zei hij: dat is geweest, dat is over, dat is voorbij. Hij zal gemist worden in het straatbeeld.’